Wydaje się, że ów proces selekcji przebiega według ściśle określonego planu, a posłużenie się słowem „wybrany” sugeruje, że nie każdy może wstąpić. W rzeczywistości jednak badania społeczne pokazują, że ta początkowa selekcja jest zupełnie przypadkowa, a prawdziwy wybór dokonywany jest znacznie później. Ci, którym nie jest dane, aby piąć się na kolejne szczeble wtajemniczenia, nadal pozostają członkami organizacji, wypełniając polecenia jej wyższych rangą członków i nie zdając sobie często sprawy, że zajmują niższą od nich pozycję. Na początkowym etapie każdego wtajemniczenia nowy członek zostaje obmyty, czy też oczyszczony, ze sposobu myślenia, który nie służyłby interesom danego związku lub religii. Jest to zjawisko powszechne, obserwowane między innymi w wojsku, gdzie procesowi kształcenia w sposób  szczególny towarzyszy podporządkowywanie sobie innych. Niszcząc ducha rekrutów, armia dokonuje prania ich mózgów, sprawiając, że bez oporu poddają się totalnej indoktrynacji.